پترولوژی سنگ های پلوتونیک منطقه آرتیمان، تویسرکان

منطقه مورد مطالعه در حوالی روستای آرتیمان واقع می باشد که بخشی از مجموعه پلوتونیک الوند بوده و در جنوب آن قرار دارد. این مجموعه بخشی از زون سنندج- سیرجان بوده و از انواع گرانیتوئیدها، سنگ های مافیک و حدواسط تشکیل شده است. واحدهای مافیک و حدواسط بیشتر در بخش های جنوبی منطقه و همچنین به صورت توده های نا برجا که توسط گرانیتوئیدها قطع شده اند، برون زد دارند و شامل الیوین گابرو، الیوین نوریت، گابرو، نوریت و دیوریت می باشند. مطالعات ژئوشیمیایی نشان می دهند که این سنگ ها دارای ماهیت تولئیتی تا انتقالی می باشند. در نمودارهای آنالیز شده نسبت به گوشته اولیه و کندریت، سنگهای مافیک و حدولسط منطقه از عناصر کمیاب سبک lree غنی شدگی و ازhree تهی شدگی نشان می دهند. غنی شدگی از عناصرlree، lile، نسبت بالای lil/hfs و آنومالی منفی ti و nb که این سنگها نشان می دهند از ویژگیهای ماگماتیسم زون فرورانش است. در اثر فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر پوسته قاره ای ایران مرکزی و صعود گوشته داغ تهی شده توام با تراوش سیالات از صفحه اقیانوسی نئوتتیس فرورونده منجر به نفوذ ماگمای بازالتی تشکیل دهنده توده های گابرویی الوند در زمان مزوزوئیک (احتمالاً ژوراسیک میانی) شده است. وجود آنومالی مثبت sr با منشا گرفتن ماگمای تشکیل دهنده این سنگ ها از منابع گوشته ای تطبیق می کند. آنومالی منفی nb و ta، آنومالی مثبت thو مقادیر بالای نسبت 1<nb/ta در سنگ های منطقه نشانه ماگمای با منشا گوشته ای است که توسط پوسته در حین بالا آمدن آلوده شده است. سنگ های اسیدی منطقه از گرانودیوریت، مونزوگرانیت، سینوگرانیت، آلکالی فلدسپار گرانیت و همچنین آپلیت ها و پگماتیت ها تشکیل شده اند. سنگ های اسیدی روند کالک آلکالن داشته و در گستره پرآلومین قرار دارند. این سنگ ها ویژگی های گرانیت های نوعs را نشان می دهند. در نمودارهای به هنجار شده نسبت بهorg و کندریت برای سنگ های اسیدی منطقه نمونه ها از عناصر lile غنی شدگی و از عناصر hfse تهی شدگی نسبی نشان می دهند که همراه با آنومالی منفی nb و ta خصوصیات سنگ های ماگماهای قوس مناطق فرورانش را نشان می دهند. همچنین وجود آنومالی منفی sr نشانه منشأ گرفتن ماگمای تشکیل دهنده این سنگ ها از منابع پوسته ای است. با توجه به نمودارهای تعیین محیط تکتونیکی این سنگ ها در گستره گرانیت های قوس آتشفشانی قرار گرفته که به دلیل فرورانش ورقه اقیانوسی نئوتتیس به زیر خرده قاره ایران مرکزی و از ذوب بخشی رسوبات دگرگون شده به وجود آمده اند. مطالعات ژئوشیمیایی و کانی شناسی سنگ های مافیک، حدواسط و گرانیت ها نشان دهنده اختلاف این سنگ ها از نظر منشأ می باشند. با توجه به نمودارهای تغییرات و نمودارهای عنکبوتی سنگ های مافیک و حدواسط منطقه دارای منشایی یکسان و متفاوت از منشأ گرانیت های منطقه می باشند.